Мова, падобна жывому арганізму, бесперапынна эвалюцыніруе і папаўняецца новымі словамі. У апошнія гады феномен крыптавалют прыкметна ўплывае на развіццё моў сусвету — яны актыўна ўспрымаюць крыптавалютную тэрміналогію.
“Біткоін”, “крыптавалюта”, “майніць”, “токен”, “блакчэйн” – гэтыя словы ўжо трывала ўвайшлі ў сучаснасць, абрастаючы новымі значэннямі і спараджаючы вытворныя паняцці. Мовы адаптуюць гэтыя тэрміны: з'яўляюцца выразы "намайніць", "захолдзіць", выразы кшталту "дэген", "хамяк" і г.д. Тэхнічныя тэрміны блакчэйн-распрацоўкі і крыптавалютнага трэйдынга набываюць новае жыццё ў гутарковай мове.
У гэтым узаемадзеянні праяўляецца дзіўная здольнасць мовы заставацца сучаснай, не губляючы сваёй культурнай ідэнтычнасці. Гэта не проста ўзбагачэнне слоўнікавага запасу, гэта адлюстраванне глыбінных працэсаў адаптацыі мовы да рэалій лічбавай эканомікі. І беларуская мова – не выключэнне.
Да Дня роднай мовы каманда беларускай крыптабіржы Dzengi.com падрыхтавала для вас кароткі тлумачальны слоўнік крыптавалютных тэрмінаў на беларускай мове. Таксама нагадаем, што вы можаце выбраць беларускую мову інтэрфейса на нашым вэб-сайце.
Чытайце, дзяліцеся з сябрамі, гандлюйце крыптавалютамі і такенізаванымі актывамі, дасылайце нам вашыя пытанні і парады!
Кароткі крыптавалютны слоўнік
АЛЬТКОІН — зборны тэрмін, які звычайна ўключае ў сябе любую крыптавалюту, акрамя біткоіна.
АПЕРАТАР КРЫПТАПЛАТФОРМЫ — (згодна з Дадаткам 1 да Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2017 г. № 8 "Аб развіцці лічбавай эканомікі") рэзідэнт Парка высокіх тэхналогій, які прадстаўляе з выкарыстаннем інфармацыйнай сістэмы фізічным і (або) юрыдычным асобам, у тым ліку нерэзідэнтам Рэспублікі Беларусь, магчымасць здзяйснення паміж сабой і (або) з аператарам крыптаплатформы наступных здзелак (аперацый):
- адчужэнне, набыццё лічбавых знакаў (токенаў) за беларускія рублі, замежную валюту, электронныя грошы;
- абмен лічбавых знакаў (токенаў) аднаго віду на лічбавыя знакі (токены) іншага віду;
- іншых здзелак (аперацый) у адпаведнасці з патрабаваннямі гэтага Дэкрэта.
БЕЛАЯ КНІГА (White Paper) — падрабязнае, чыставое і адкрытае апісанне праекта блакчэйн-індустрыі, якое размяшчаецца ў інтэрнэце.
БІТКОІН (Bitcoin) — аднарангавая плацежная сістэма, якая выкарыстоўвае аднайменную разліковую адзінку Bitcoin (BTC) і аднайменны пратакол перадачы даных. Для забеспячэння функцыянавання і абароны сістэмы выкарыстоўваюцца крыптаграфічныя метады. Уся інфармацыя аб транзакцыях паміж адрасамі сістэмы даступна ў адкрытым выглядзе.
БЛАКЧЭЙН (рэестр блокаў транзакцый) — (згодна з Дадаткам 1 да Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2017 г. № 8 "Аб развіцці лічбавай эканомікі") паслядоўнасць блокаў з інфармацыяй пра здзейсненыя ў такой сістэме аперацыі, пабудаваная на базе зададзеных алгарытмаў у размеркаванай дэцэнтралізаванай інфармацыйнай сістэме, якая выкарыстоўвае крыптаграфічныя метады абароны інфармацыі.
ВАЛАТЫЛЬНАСЦЬ — статыстычны, фінансавы паказнік, які характарызуе зменлівасць цаны. Тэрмін актыўна ўжываецца ў сферы звароту крыптаактываў, бо крыптаактывы з'яўляюцца вельмі валатыльнымі (кошт цягам некалькіх гадзін можа падымацца ці апускацца на 1–30%) у параўнанні з іншымі відамі актываў.
ДЭЦЭНТРАЛІЗАВАНАЯ АЎТАНОМНАЯ АРГАНІЗАЦЫЯ (Decentralized Autonomous Organizations — DAO) — лічбавая арганізацыя, кампанія, якая існуе выключна ў рамках блакчэйна і функцыянуе дзякуючы правілам, зададзеным у смарт-кантрактах. DAO не мае ўладальніка ці цэнтральны орган кіравання.
КРЫПТАБІРЖА — віртуальная гандлёвая пляцоўка, якая дзейнічае як пасярэднік паміж прадаўцамі і пакупнікамі крыптаактываў і на якой адбываюцца таргі крыптавалютных пар.
КРЫПТАВАЛЮТА — (згодна з Дадаткам 1 да Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2017 г. № 8 "Аб развіцці лічбавай эканомікі") біткоін або іншы лічбавы знак (токен), які выкарыстоўваецца ў міжнародным звароце ў якасці ўніверсальнага сродку абмену.
КРЫПТАВАЛЮТНАЯ ПАРА — стаўленне кошту якой-небудзь крыптавалюты да кошту іншай крыптавалюты або да кошту фіятнай валюты. Крыптавалютная пара складаецца з дзвюх валют, што ўдзельнічаюць у абменнай аперацыі. Крыптавалютная пара пазначаецца ў выглядзе суадносін, у якіх першая валюта ў катыроўцы крыптавалютнай пары называецца базавай, а другая – каціруемай; напрыклад: BTC/EUR – гэта крыптапара, якая складаецца з біткоіна і еўра і абазначае каціроўку біткоінаў у еўра; BCH/BTC – крыптавалютная пара, у склад якой уваходзяць Bitcoin Cash і Bitcoin; ETH/USD– пара, якая складаецца з эфірыума і долара ЗША.
КРЫПТАКАШАЛЁК — праграмны (або гарачы — hot wallet) ці праграмна-апаратны (або халодны, апаратны — hardware wallet) сродак, прызначаны для абароненага захоўвання прыватнага ключа да адрасу або адрасаў і які дазваляе яго ўладальніку ажыццяўляць аперацыі з крыптаактывамі, якія знаходзяцца на яго адрасе або адрасах.
КРЫПТАТРЭЙДАР — асоба, якая займаецца гандлем крыптаактывамі на крыптабіржы.
КРЫПТАТРЭЙДЫНГ / КРЫПТАГАНДАЛЬ — гандаль крыптаактывамі на крыптабіржы.
МАЙНІНГ — (згодна з Дадаткам 1 да Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2017 г. № 8 "Аб развіцці лічбавай эканомікі") адрозная ад стварэння ўласных лічбавых знакаў (токенаў) дзейнасць, скіраваная на забеспячэнне функцыявання рэестра блокаў транзакцый (блакчэйна) з дапамогай стварэння ў такім рэестры новых блокаў з інфармацыяй пра здзейсненыя аперацыі. Асоба, якая ажыццяўляе майнінг, становіцца ўладальнікам лічбавых знакаў (токенаў), якія ўзніклі (здабытых) у выніку яго дзейнасці па майнінгу, і можа атрымліваць лічбавыя знакі (токены) у якасці ўзнагароджання за верыфікацыю здзяйснення аперацый у рэестры блокаў транзакцый (блакчэйне).
МАЙНЕР — асоба, якая займаецца здабычай крыптавалюты на любым абсталяванні, якое ў стане праводзіць неабходныя вылічальныя аперацыі. Гэтым тэрмінам яшчэ завуць камп’ютэрную прыладу або праграму, якія таксама прызначаны для здабычы крыптавалют.
СМАРТ-КАНТРАКТ — (згодна з Дадаткам 1 да Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2017 г. № 8 "Аб развіцці лічбавай эканомікі") праграмны код, прызначаны для функцыянавання ў рэестры блокаў транзакцый (блакчэйне), іншай размеркаванай інфармацыйнай сістэме ў мэтах аўтаматызаванага здзяйснення і (або) выканання здзелак або здзяйснення іншых юрыдычна значных дзеянняў.
ТАКЕНІЗАВАНЫЯ АКТЫВЫ — токены, кошт якіх адпавядае кошту базіснага актыву, які ляжыць у іх аснове. Напрыклад, можна такенізаваць акцыі Google, золата, нафту і т. д. Калі кошт базіснага актыву расце, тое ж самае адбываецца і з яго токенам. Калі кошт актыву падае, следам зніжаецца кошт токена. Такім чынам, гандаль такенізаванымі актывамі можа прыносіць прыбытак у той жа ступені, што і традыцыйныя актывы. Акрамя таго, па такенізаваных актывах на платформе Dzengi.com налічваецца папраўка на дывідэнды, што дае магчымасць атрымаць той жа фінансавы вынік ад інвесціравання ў такенізаваныя актывы, што і ад інвесціравання ў рэальныя актывы.
ТОКЕН (лічбавы знак) — (згодна з Дадаткам 1 да Дэкрэта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 21 снежня 2017 г. № 8 "Аб развіцці лічбавай эканомікі") запіс у рэестры блокаў транзакцый (блакчэйне), іншай размеркаванай інфармацыйнай сістэме, якая сведчыць наяўнасць ва ўласніка лічбавага знака (токена) права на аб'екты грамадзянскіх праў і (ці) з'яўляецца крыптавалютай.
ФІАТНЫЯ ГРОШЫ / ФІЯТНАЯ ВАЛЮТА — узаконены плацежны сродак, не забяспечаныя золатам і іншымі каштоўнымі металамі грошы, намінальны кошт якіх устанаўліваецца і гарантуецца дзяржавай незалежна ад кошту матэрыялу, выкарыстанага для іх вырабу — паперы, метала, пластыку і г.д.
ЭФІРЫУМ (Ethereum) — разнавіднасць другога пакалення крыптавалют. Рэалізавана ў аднарангавай сетцы, у якой могуць выконвацца запраграмаваныя алгарытмы. Яны атрымалі назву смарт-кантракты ці разумныя кантракты (smart-contract).
Пры падрыхтоўцы слоўніка былі выкарыстаны матэрыялы http://multilang.etalonline.by/
